7 minutusNasionálNotísiaNotísia Kalan

Transkrisaun Entrevista RTTL ho Prezidente Repúblika Eleitu, Dr. José Ramos Horta Iha Programa 7 Minutus

Díli, loron 20 fulan-abril, tinan 2022

Segimentu I

Jornalista Dacky Belo: Iha parte seluk ita bele dehan katak ita-bot iha komitmentu boot atu bele implementa programa sira ne’ebé mak ita-bot hato’o ona ba eleitores, sé no kazu durante ita-bot nia mandatu la konsege implementa impaktu mós hosi parte Governu nian rasik, saída mak ita-bot hakarak atu hateten lolos ba povu?

Dr. Ramos Horta: Governu aktual, VIII Governu ne’e ita hatene que laos Governu ida que tuir prosedimentu Konstitusionál ita hotu-hotu hatene ida ne’e. Ita hatene situasaun iha Parlamentu la tuir rejimentu Parlamentu nian.

Ha’u sei buka diálogu ho partidu sira hotu iha Parlamentu, entre sira rasik bele iha diálogu entre partidu sira iha Parlamentu para hetan solusaun ida ne’ebé que di’ak, ita lalika hanesan ataka malu, krítika malu, ita hotu-hotu hatene situasaun saída, ponto de vista Konstitusionál, legal. Ita koalia dalan saída mak di’ak liu para ita nu’udar timoroan, nu’udar parseiru ba iha demokrasia ida ne’e ita buka dalan ne’ebé di’ak ba povu, portanto ita bele hetan solusaun ida tenke iha maioria ida iha Parlamentu que hotu-hotu konsidera, simu que iha lejimitidade bot liu i keta haluha 61% que vota ba ha’u ne’e tanba sira mós fiar que Parlamentu ne’e laos lejítimu em termos de lideransa Parlamentu, kada Deputadu, kada Bankada lejítimu mas maneira como meja ne’e organizadu iha 2020 maka kestiona, maneira como ita bolu Governu ida ne’e VIII Governu laiha sustentasaun legal mas entaun ita buka kurizi ho diálogu, halo Governu ida Nasionál de inkluzaun mas bazeiando ho teknokratas ho ema ne’ebé esperensia para ita lalais rezolve problemas sosial, problemas humanitária povu nian.

Jornalista Dagky Belo: Bele dehan katak óras ne’e dadaun Parlamentu Nasionál ne’ebé lideradu hosi Aniceto Guterres, ilegal? Oinsá ho dekretu lei balun ne’ebé mak Parlamentu Nasionál aprova ona?

Dr. Ramos Horta: Polítika mak ida ne’e “Arte de posivel” povu hili ita, Prezidente, hili Bankada sira, hili Deputadu sira laos para depois lahalo buat ida quando iha problemas polítiku, problemas polítiku laos hanesan problema ida be insuluvel o atu ba hosi ne’e ba fulan ga, ba planeta Mars, problema ne’e ita mak kria rasik entaun ita bele koalia rezolve via diálogu, sempre tenke hanoin ida ne’e oinsá ita-nia ekonomia bele haksoit ba oin, oinsá ita bele ajuda kosok oan inan sira, oinsá ita bele trava ita-nia ekonomia que mout, mout liutan, i ne’e ha’u la krítika kulpa Governu tanba problema ekonomia ne’e em grande parte mai hosi COVID, agora aumenta tanba lockdown iha Xina, liutan tanba guerra Ukraina, entaun ita tenke hatudu matenek para rezolve  problema sira ne’e.

Jornalista Dagky Belo: Dr. Ramos Horta, ha’u hakarak koloka perguntas ida, ita bot sei lafiar katak Prezidente Parlamentu Nasionál agora ne’e atu fó posse ba ita-bot rasik iha 20 de Maio?

Dr. Ramos Horta: Nia mak hatene, i ita sei haree iha semana sira ne’e mai ne’e diálogu ba ida ne’e para haree agendamentu Seremónia Posse que Parlamentu mak sei halo tanto agendamentu Parlamentu nian para Prezidente simu posse perante plenária laos simu posse perante de’it Prezidente Parlamentu, plenária que reprezenta povu, povu ne’ebé 61% vota ba ha’u, i perante Komunidade Internasionál portanto ne’emaka situasaun, ita sei haree ho aktual Parlamentu primeiru haree rezolve krize ne’ebé hahu iha Maio 2020 para que Seremónia Posse Hand Over hosi Prezidente ida ba Prezidente seluk lao didiak para kredibilidade Parlamentu nian, kredibilidade demokrásia i kredibilidade perante ita-nia Komunidade Internasionál.

Show More

Related Articles

Back to top button
error: !